الحمد لله وحده والصلاة والسلام على من لا نبي
بعده
Pitanje ženskog nakita te izdvajanje zekata na njega je od mese’la koje su islamski učenjaci puno spominjali.
Ono u šta vjerujem i smatram ispravnim je stav džumhura uleme, a koji ću u kratkim crtama pojasniti u sljedećim djelu teksta, i ako napominjem da ima ikhtilafa u mese’li.
Najpre sama definicija onoga što je u tekstovima objave došlo vezano za nakit, njegov termin, naime u jeziku riječ El-Huliju na arapskome الحُلِيُّ je ibnul- Asir u En-Nihajeh 1/435, definisao kao:
الحُلِيُّ جَمْعٌ، مُفرَدُه حَلْيٌ، وهو اسمٌ لكلِّ ما يُتزيَّنُ به مِن مصاغِ الذَّهَبِ والفِضَّة
Dakle riječ El-Huliju je množina riječi Heljun, a označava sveobuhvatano ime za sve ono sa čime će se uljepšati od zlatnog i srebrenog nakita.
Vidimo da se ovdje ovim terminom El-Huliju, želi nakit koji je od zlata i srebra, a isti se on koristi i u predajama koje su došle, od kojih ćemo neke i citirati.
Kažemo:
لا تجِبُ الزَّكاةُ في الحُلِيِّ المُعَدِّ للاستعمالِ، وهذا مَذهَبُ الجُمهورِ منَ المالكيَّة، والشافعيَّةِ على الأصحِّ، والحَنابِلَة، وبه قال أكثرُ أهلِ العِلم…
Nije obaveza dati zekat na nakit (ženski) koji se koristi (radi uljepšavanja), i ovo je mezheb džumhura od malikija, šafija u onome što je kod njih ispravno, hanbelija, i ovo je govor puno učenjaka..
:قال أبو داود السِّجستاني
سمعت أحمد، قال “الحليُّ ليس عندنا فيه زكاةٌ“
“وسمعتُه مرَّة أخرى، قال “زكاتُه أن يُعارَ ويُلبَس
Rekao je Ebu Davud (vlasnik Sunena), čuo sam Ahmeda da kaže: “Nakit (ženski) nije kod nas ono našta se daje zekat“, zatim spominje, čuo sam ga i drugi put da kaže: “Njegov zekat je da bude nošen i skinut (čuvan)“.
(مسائل الإمام أحمد رواية أبي داود السجستاني) (ص: 114)
I ovo je govor El-Hidžavija u El-Iknau’ i ibnu Kudameta u El-Mugniju.
ابنُ عَبدِ البَرِّ: “لم يختلِفْ قولُ مالكٍ وأصحابِه في أنَّ الحليَّ المتَّخَذَ للنِّساء لا زكاةَ فيه، وأنَّه العمَلُ المعمول به في المدينة”. ((الاستذكار)) (3/150)
Zatim ibnu Abdil-Berr kaže da nema razilaženja u govoru Malika i njegovih prijatelja (učenjaka u mezhebu), da se na ženski nakit nedaje zekat, i da je ovo poznata uopćena praksa u Medini (gradu Allahovog Poslanika sallallahu alejhi ve sellem).
Ove riječi koje prenosi ibnu Abdil-Berr su jake kao beton, mislim na ovaj dio “da je ovo poznata uopćena praksa u Medini”, jer imam Malik je od tabi’ina, i oni o kojima on govori su sinovi i kćeri ashaba i njihovi unuci, te da je kod njih bila ovakva praksa opće poznata.
Također isto Nevevi u El-Medžmu 6/35 spominje, od govora šafija.
أنَّ قولَه عليه الصَّلاةُ والسَّلامُ: “تَصَدَّقْنَ يا معشَرَ النِّساءِ، ولو مِنْ حُلِيِّكُنَّ”. رواه البخاري (1466)، مسلم (1000) واللفظ له.
Zatim hadis od Poslanika sallallahu alejhi ve sellem, u kome kaže:
“Udjelite sadaku o skupino žena, pa makar i od vašeg nakita.”
دليلٌ على عدمِ وُجوبِ الزَّكاةِ في الحُلِيِّ؛ إذ لو كانت واجبةً في الحُلِيِّ، لَمَا جعلَه النبيُّ صلَّى الله عليه وسلَّم مَضْربًا لصدقةِ التطوُّعِ
Ovo je dokaz da nije obaveza zekat na ženski nakit, jer da je bilo vadžib u nakitu ne bi ga Poslanik sallallahu alejhi ve sellem, naveo kao primjer za dobrovoljnu sadaku.
Zatim Aiša radijallahu anha, kao fakih poznati, je bila stava da se na ženski nakit nedaje zekat, isto to se prenosi i od njene sestre i ashabijke Esme kćeri Ebu Bekra Es-Siddika, radijallahu anhum ve erdahum, zatim ovo je govor ibnu Omera, Džabira, i Enesa radijallahu anhum, te govor Es-Ša’bija, Katadeh, Malika, Šafije, Ishaka, ibnu Seura i drugih, i ovo spominje ibnu Kudameh u El-Mugniju 3/41.
Napomena:
Ako se ženski nakit koristi kao imetak koji se čuva (poput novca) i s’kojim se trguje, bez razilaženja je obaveza na ovakav dati zekat.
Vallahu Alem.
prof. Almir Ferizović